Payel Yayınevi’nin 2016 yılında Nilgün Şarman çevirisiyle yayınladığı bu yapıt, Fellini bibliyografyası içinde son derece önemli bir yere sahip, çünkü kitabın yazarı Peter Bondanella, Fellini’nin güvendiği ve kitabın yazılma sürecinde tam yetki verdiği tek akademisyen.
ABD’de yaşayan, Indiana Üniversitesi’nde çalışan İtalyan asıllı Profesör Peter Bondanella, sadece sinema alanında değil, asıl uzmanlık alanı olan Karşılaştırmalı Edebiyat branşında da son derece üretken bir bilim insanı. Doktorasını 1970 yılında Rönesans dönemi edebiyatı alanında tamamlayan Bondanella, 2007 yılından bu yana Distinguished Professor Emeritus unvanıyla Indiana Üniversitesi’nde Karşılaştırmalı Edebiyat, Sinema ve İtalyanca dallarında ders vermektedir. 2009 yılından beri Avrupa Bilimler ve Sanatlar Akademisi üyesidir.
Bondanella, Federico Fellini Sineması adlı yapıtını İngilizce olarak yazmıştır ve dediğimiz gibi yazım sürecinde bizzat Fellini, kendisi hakkında hem iyi, hem de kötü (bazı set çalışanları ve prodüktörler gibi) bilgiler alabileceği herkesin bağlantılarını yazara sağlamıştır. Bu kitap için “Fellini’nin onayladığı bir kitap” diyebiliriz ama bu noktada onaylama fiilini açığa kavuşturalım. Fellini kitabı yayınlanmadan önce okumuş ve bazı değişiklikler önermiş vs. değildir asla, buradaki onaylama, daha çok Fellini’nin Bondanella’ya duyduğu tam güven şeklinde vücut bulmaktadır. Dolayısıyla Fellini’nin hayatıyla ilgili ayrıntılarda kesinlikle taraflı bir tutum yoktur.
Kitabın filmlerle ilgili bölümüne geldiğimizdeyse, ipler elbette yine tamamen Bondanella’nın elindedir ve yazarın birçok farklı ülke edebiyatına, felsefeye ve tarihe olan hakimiyetinin kendini gösterdiği, son derece ayrıntılı film çözümlemeleri bizi beklemektedir.
Fellini’nin hayatına, filmlerindeki alt anlamlara ve Fellini’nin sinema anlayışına ilgi duyan herkese şiddetle öneririz. 550 sayfalık bu dev yapıtın sonundaysa okurları ayrıntılı Fellini filmografisi, kapsamlı bir kaynakça ve dizin karşılamakta. Şimdiden keyifli okumalar ve tabii ki iyi seyirler.
H. Necmi Öztürk