2020 yılının pandemi öncesi son uluslararası etkinliklerinden olan 70. Berlin Film Festivali’nde Days (Rizi) filminin ekibi, yönetmen Ming-Liang Tsai ve başrol oyuncusu Kang-Sheng Lee ile bizzat tanışma fırsatı bulmuştuk. Röportaj için sözümüzü aldıktan sonra ise Dünya daha önce neredeyse hiç deneyimlemediği bir döneme girince, röportajın gerçekleşmesi biraz zaman aldı. Dial M for Movie olarak, en sonunda sizlere bu röportajı sunabilmekten gurur duyuyoruz. Röportajın gerçekleşebilmesi konusundaki yardımları için sayın Joyce Tang’e, röportajın Tayvan resmî dili olan geleneksel Çince’den Türkçe’ye çevrilmesi konusunda da sayın Merve Bülbül’e teşekkürü borç biliriz.
Filmin baştan sona diyalogsuz olması bizi senaryonun yapısı bağlamında düşündürdü. Her ne kadar film seyirci ile bu anlamda sessiz olarak buluşsa da bir oyuncu olarak size çekimler esnasında verilen senaryonun yapısı nasıldı? Bu anlamda hikâyeye adapte olma sürecinden bahsedebilir misiniz?
Doğruyu söylemek gerekirse Days filminin başta bir senaryosu yoktu. Çekimler sırasında da yönetmen senaryoyu yazmadı. Filmin konusu küçükken geçirdiğim bir rahatsızlığa dayanıyor. Küçükken bir boyun rahatsızlığı geçirdim ve istemsizce vücudum sola doğru eğildi, bu durum iki buçuk yıl sürdü. Yönetmenimiz bu süreçte bazen biyografim için görüntü kaydı yapmaktaydı. Fakat o zamanlar rahatsızlığımdan ötürü hiç istekli değildim. Bu utanılası halimi insanlar görsün istemiyordum. Yönetmenimiz Taylandlı Anong Houngheuangsy’yi tanıyordu. Bu şekilde Days filminin ilk çekimleri yavaş yavaş başlamış oldu. Başlangıçta yönetmenimiz hikâyeyi hem düzenliyor hem düşünüyordu. Bu yüzden filmin tamamlanması yaklaşık üç veya dört yıl sürdü.
Days / Rizi uzun sekanslardan oluşuyor, bazı sekanslar da tamamen sabit kamera ile çekilmiş. Bu yüzden aklımıza hemen filmde bir sahneyi çekerken kaç kez tekrar çekim yapıldığı düşüncesi geliyor. Bu konudaki fikirlerinizi almak isteriz. Özellikle uzun sekanslı ve sabit kameralı sahnelerde çekimler nasıl ilerledi?
Aslında, yönetmen Tsai‘nin önceki işlerini inceledim ve onun uzun lens kullanmayı sevdiğini biliyorum. Ek olarak neredeyse 30 yıldır Sayın Tsai ile birlikte çalışıyoruz. Bu yüzden ben de uzun lenslerle çekim yapmaya alışkınım. Biz birbirimizi iyi anlıyoruz ve ben kendisinin benden ne tür bir performans sergilememi istediğini biliyorum. Sahnelerde genellikle yemek yemek, uyumak, meditasyon yapmak ve yürümek gibi bir kişinin rol aldığı sahne çekimleri daha uzun sürer ve daha fazla tekrar gerekebilir. Fakat eğer sahnede bir partneriniz varsa performans içeren sahneler de var demektir. Bu sahneler genelde üç çekimde tamamlanabilmektedir.
Oynadığınız karaktere nasıl hazırlandınız? Kang oldukça yalnız biri gibi temsil edilmiş; hatta öyle ki o, etrafı kalabalık olup da yalnız olanlardan bile değil. Böyle bir karaktere özellikle diyalogsuz bir filmde hayat vermek daha da zor olsa gerek. Bu konuda karakter üzerine çalışırken nelerden ilham aldınız?
Tsai‘nin yönettiği filmdeki karakterler çok yalnız, özellikle sözsüz ya da hikâye anlatılmayan performanslar hep daha zordur. Kendisini uzun zamandır tanıdığım için onun iletmek istediği örtük mesajları anlayabiliyorum. Kendisi hikayeler ve olay örgüleri içeren filmlerden bıkmış durumda. Bu yüzden diyebilirim ki benim için senaryo olup olmaması önemli değil. Hatta Face (Surat) filminin senaryosunu hiç okumadım çünkü senaryoda sadece ana hatlar bulunmaktaydı.
Filmin hikayesi / senaryosu elinize ilk geçtiğinde ne düşündünüz?
Days filmi aslında yönetmen Tsai ve yapımcı Wang tarafından yürütülüyordu ve ben hiçbir şey bilmiyordum. İkisi önce Tayland’a Anong ile bir bölüm çekmeye gittiler. Çekimler bittikten bir süre sonra hastalığım sırasında çekilen görüntüleri düzenlediler, yaklaşık altı ay sonra Anong ile çekim yapmak üzere beni Tayland’a davet edip kalan çekimleri tamamlamak adına Tayvan’a döndüler. Bu süreç boyunca senaryoyu hiç elime almadım ve Anong ile Tayland’da ne çektiler bilmiyordum. Bu yüzden filmi tamamlamak üç dört yıl kadar sürdü.
Daha önce The Hole (1998), What Time Is It There? (2001) ve The Wayward Cloud (2005) gibi tüm dünyada sinemaseverlerin gönlünde önemli yeri olan filmlerde Ming-liang Tsai ile beraber çalışmıştınız. Bunca yıl birçok filmde kendisiyle birlikte çalışmak nasıldı?
Yönetmen Tsai ve ben Tayvan’daki Central Film Company’de olan What Time Is It There? (Orada Saat Kaç?) filminden sonra bir film şirketi kurduk. Yönetmen Tsai sanki bir öğretmen, baba ve akraba gibi bana çok yardımcı oldu ve The Missing (Kayıp) ve Help Me Eros (Yetiş Eros) adlı iki filmi çekmeme yardım etti. Kendisi de diğer yatırım patronlarına çok fazla aldırış etmeden hayalindeki filmleri yavaş yavaş gerçekleştiriyor.
En son Days de olmak üzere Ming-liang Tsai ile beraber çalıştığınız çoğu filmde oynadığınız karakterin adı sizinkiyle benzer oldu. Mesela What Time Is It There? (2001) filmindeki Hsiao-kang karakteri. Filmlerdeki karakter isimlerinin oyuncuların gerçek isimleriyle benzerlik taşıması hakkında ne düşünüyorsunuz? Bunu bir avantaj olarak görüyor musunuz?
İlk filmi Rebels of the Neon God (Neon Tanrı)’da gerçek adım Kang’i kullanarak oynadım, daha sonra Tsai, Kang veya Kang’ın ailesini konu alan filmler de yaptı. Bence bu yaklaşım çok iyi, herkes bu filmleri ayrı ayrı ya da dönem / tarih sıralamasıyla izleyebilir. Bu yaklaşım onun filmlerini daha tutarlı hale getiriyor. Filmin her bölümü, her sahnesi yönetmen Tsai’ın deneyimini temsil ediyor.
70. Berlin Uluslararası Film Festivali’nde Days bittikten sonra aklımıza takılan en önemli sahnelerden biri de masaj sahnesiydi. Bu sahnede duygusal olarak gözlerinizle, mimiklerinizle anlattığınız hikaye, verdiğiniz mesaj o kadar yoğun ki bunlar bir nevi bu cinsel altyapıdaki sahnenin önüne geçiyor. Bu sahne için nasıl hazırlandınız?
Performanslarımın çoğu kademeli, bu sahnede temelde pasifim, bu yüzden mesajı sadece gözlerimle aktarabiliyorum. Anong ile olan bu cinsel altyapıdaki sahnede duygularımı kontrol edebilmeli ve Kang rolünün doruğa ulaşıp sakinleşmeden önce sevilmesi ve rahatlatılması gerektiğini hissettirmeliydim.
Bu zamana kadar oynadığınız filmler arasında Days filmini nereye konumlandırırdınız? Biçimi ve anlatım şekli açısından diğer pek çok filmden farklı bir yapıya sahip olduğundan bu konudaki düşüncelerinizi merak ediyoruz.
Bence Days filmi Tsai Ming-liang’ın yönettiği yenilikçi bir çalışma, yarı gerçek kayıt ve yarı kurgulamanın birleşiminden oluşuyor. Ming-liang’ın geçmişte gerçekleşmiş olay örgüleriyle film yapmak istediğini sanmıyorum. Berlin Film Festivali seyircisinin de bu filmi beğenmesinden ve filmin festivale başarıyla katılabilmesinden çok mutluyum.
Filmin adıyla ilgili yorum yapacak olsanız nasıl yorumlarsınız?
Bence Days adı bu filme çok yakışıyor. Çünkü bu film Tsai‘nin hayatının özünü yansıtmakta. Film benim hastalık deneyimimi ve onun yaşam deneyimlerini kapsıyor. Filmdeki sahne ve performansları gerçek hayata çok yakın buluyorum.
İnternet ortamında henüz anons edilmiş bir habere rastlamadık ama ileri dönemlerde yönetmen Ming-liang Tsai ile yine başka bir film projesinde bir araya gelecek misiniz? Teşekkür ederiz.
Bir sonraki projemiz, Eylül ayında Paris’te düzenlenen Walking Walk serisinin çalışmalarını fotoğraflamak olacak.
Sorular: Burcu Meltem Tohum
Çeviren: Merve BÜLBÜL
